මලාවියේ සිට -02- අප්‍රිකාවේ කප් රුක "බැඔබැබ්"

 

බැඔබැබ් කියන්නෙ අප්‍රිකාව සහ ඔස්ට්‍රේලියාව නිජබිම් කරගත් මහා වනස්පති විශේෂයක් .

Adansonia කියන විද්‍යාත්මක නාමයෙන් හඳුන්වන බැඔබැබ් විශේෂ අටක් තියෙනවා. බැඔබැබ් ගස් ඍතු අනුව වෙනස් වන ගස් විශේෂයක් . ඒ කියන්නෙ දළු දාන්නෙ, කොල හැලෙන්නෙ,ගෙඩි හැදෙන්නෙ ඍතු අනුව...

මා ඉන්න මලාවි වගේම පොදුවේ මුලු මහත් අප්‍රිකාවටම බැඔබැබ් වලින් ලැබෙන ප්‍රයෝජන ගොඩයි.

බැඔබැබ් ගසක උස මීටර 5 සිට 30 විතර වෙනකල් වෙනවා..කඳේ වට ප්‍රමාණය විෂ්කම්භය 7 සිට 11 ක් පමණ කිවුවත් මීටර 14-15ක් පමණ බිෂ්කම්භයක් තියෙන බැඔබැබ් ගසුත් තියෙනවා. දැනට හඳුනගෙන තියෙන විශාලම කඳකින් යුත් බැඔබැබ් ගහ තියෙන්නෙ දකුණු අප්‍රිකාවෙ ලිම්පොපෝ පළාතෙ. ඒ ගහේ කඳේ විෂ්කම්භය මීටර 15.9 ක් කියනවා. එම ගසේ උස මීටර 34ක්.

 

 

දැනට හඳුනගෙන තියෙන වයස්ගතම බැඔබැබ් ගස් දෙකෙන් එකක් තියෙන්නෙ නැමිබියාවෙ අනික දකුණු අප්‍රිකාවෙ. ඒ දෙකම දල වශයෙන් වසර 2000ක් පමණ පැරණි බව ගණනය කරලා තියෙනවා. 2011 සිම්බාබ්වේහි මියගිය බැඔබැබ් ගහක් වසර 2450ක් විතර ජීවත් වෙලා තියෙන බව ගණනය කරලා තියෙනවා.

ඉතා උසට හැදෙන අලංකාර බැඔබැබ් වැඩිපුර දකින්න ලැබෙන්නෙ මැඩගස්කරයෙ. එතරම් උස නැති විශාල වට ප්‍රමාණයකින් යුත් කඳක් තියෙන නුග මෙන් අතු විහිදුණු බැඔබැබ් ඔස්ට්‍රේලියාව සහ අප්‍රිකාවේ රටවල් කිහිපයක දකින්න පුළුවන් . මලාවි වල මම දැක්ක බැඔබැබ් ගසුත් මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ කඳකින් සහ උසකින් යුතු අතු විහිදුණු ගස්. 

 

 

මැඩගස්කරයේ වැවෙන අලංකාර බැඔබැබ් ඉඩකඩ ඇති උද්‍යාන අලංකාර කිරීමට යොදා ගන්නවා.

බැඔබැබ් ගස් upside down tree කියලත් කියනවා..ඒ උසට වැවෙන බැංබැබ් ගස් බැලු බැල්මට මුල් උඩට හිටින විදිහට හිටවපු ඒවා වගේ පේන නිසා.

 

 

2020 වනකොට හඳුනගෙන තියෙන බැංබැබ් විශේෂ වලින් 6ක්ම මැඩගස්කරයට ආවේණික වෙන අතරේ එකක් දකුණු අප්‍රිකාව සහ අරාබි අර්ධද්විපයටත් අනෙක ඔස්ට්‍රේලියාවටත් ආවේණිකයි.

අතීතයේ ලෝකය පුරා වෙළඳාම් සිදුවන විට බැඔබැබ් දකුණු ආසියාවට සහ බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමයේදී කැරිබියන් දූපත් වලටත් හඳුන්වලා දීලා තියෙනවා.

ඔන්න ලංකාවෙ අය වාසනාවන්තයි.ඔයාලට බලා ගන්න එක බැඔබැබ් ගහක් තියෙනවා මන්නාරමේ. පුළුවන් වෙලාවක ගිහිල්ලා බලන්න.

කඳේ ජලය ලීටර 120000ක් පමණ ගබඩා කරගන්න හැකියාව බැඔබැබ් ගහට තියෙනවා. එහි විශාල කඳේ ජල අවශ්‍යතාවය සපයන්නෙ ඒ ජලයෙන්.එසේ ගබඩා කරගන්න ජලය වියලි කාලයට ප්‍රයෝජනවත්.

2000 දශකයේ මුලදී අප්‍රිකාව පුරා බැඔබැබ් ගස් විශාල ප්‍රමාණයක් හිටි හැටියේම මැරෙන්න අරං තියෙනවා. හේතුව කියලා කියන්නෙ අධික ගෝලීය උණුසුම.

බැඔබැබ් ගහේ හෑම කොටසක්ම බෙහෙතට ගන්නවා. කොල ආහාර විදිහට ගන්නවා (මැල්ලුම්, සලාද... රහ නම් අපිට හුරු නෑ.. ) .

තරමක් විශාල ගස්ලබු ගෙඩියක විතර ප්‍රමාණයෙන් වෙන,ඔවලාකාර බැඔබැබ් ගෙඩි හරියට මැහෝගනී ගෙඩිවගේ තරමක් ගණකම් කටුවකින් වැසුනු වෙල්වට් වගේ බූවක් තියෙන ගෙඩි ජාතියක්. බැඔබැබ් මදය සරුවත් රසයි කියලා කිවුවට මම නම් තාම කාලා නෑ. මේ මදයෙන් කෑම ජාති බීම ජාති හදනවා වගේම බේත් ජාතිත් හදනවා.

බැඔබැබ් ගෙඩි වල විටමින් C , පොටෑසියම් ,කාබෝහයිඩ්‍රේට් ,පොස්පරස් අඩංගුයි. අප්‍රිකානුවන් බොහො විට බැඔබැබ් ගෙඩ් ආහාරයට ගන්නවා වගේම.අනෙක් පළතුරු වගේම විකුණන්නත් තියෙනවා.

බැඔබැබ් ඇට වේලා හදා ගන්න බැඔබැබ් පිටි (Baobab powder ) එක අප්‍රිකානුවන් කෑමට රසකාරක ලෙස යොදනවා.මේ පිටි වල 11% ක් පමණ ජලය,80% ක් කාබෝහයිඩ්‍රේට් සහ මධ්‍යම ප්‍රමාණ වලින් විවිධ පෝෂ කොටස් ; රය්බොෆ්ලෙවින්,කැල්සියම්,මැග්නීසියම් ,පොටෑසියම් ,යකඩ තිබෙන බව සොයාගෙන තියෙනවා.

බැඔබැබ් ඇට තෙල් හිඳීමටත් යොදා ගන්නවා.

2008 යුරෝපා සංගමය මගින් බැඔබැබ් ආහාරයට සුදුසු බවත් එම නිසා යුරෝපා සංගමයට අයත් රටවල් වල ආහාරයට යොදා ගැනීමට අවසර ලැබෙන බවත් ප්‍රකාශ කර සිටියා.

බැඔබැබ් ශාකයේ කොටස් ආහාරයට ගැනීමෙන් ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය ශක්තිමත් වෙනවා. ඒ නිසාම වෙන්න ඇති මැලේරියාව වගේ ඇඟ තලලා දැම්මා වගේ අමාරු ලෙඩ වලදිත් අප්‍රිකානුවන් ඉහගහගෙන ඉන්නෙ.

උඩිනුත් කිවුවා වගේ පුළුවන් වෙලාවක මන්නාරම ගිහින් බැඔබැබ් ගහ බලන්න.

මලාවියෙදි ආයෙ හම්බ වෙමු

- ආර්යන් -