මලාවි කියන්නෙ ගොඩබිමින් වට වෙච්ච රටක් .උතුරින් හා ඊශාන දිගින් ටැන්සානියාවටත් ,නැගෙනහිර, අග්නි දිග සහ නිරිතෙන් මොසැම්බික් වලටත්,බටහිරින් සහ වයඹින් සැම්බියාවටත් මලාවි මායිම් වෙනවා...
මලාවි විල දිගින් කි.මී.560 ක් සහ පළලින් කි.මී 75 ක් වෙනවා. වර්ගඵලය ව.කි.මී. 29,600 ක්. ලංකාවෙ මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් බාගයකටත් වැඩියි..උපරිම ගැඹුරු ස්ථානය මීටර 706ක් කියලා කියනවා.සාමාන්‍ය ගැඹුර මීටර 292 ක්.
ධාරිතාවය අනුව බැලුවොත් මලාවි විල කියන්නෙ ලෝකයේ හතරවෙනියට විශාලම විල .වර්ගඵලය අනුව බැලුවොත් ලෝකයේ නමවෙනියට විශාලම විල.
මුහුදක් නැති මලාවියේ සංචාරක කර්මාන්තයට් විශාල උදවුවක් වෙනවා මලාවි විල. මෙහෙ මිනිස්සු බීච් යනවා කියලා යන්නෙ මලාවි විලේ වෙරළට.
උතුරු මලාවියේ ශීතල ප්‍රදේශ වෙන කරොංගා සහ ම්සුසු සිට දකුණු මලාවියේ බලාකා,මංගොචි කියන කඳු කර ශීතල ප්‍රදේශ තෙක් මලාවි විල පැතිරෙනවා.
මම ජීවත් වෙන මධ්‍යම මලාවියේ ලිලොංවේ දිස්ත්‍රික්කයට (මලාවියේ නව අගනුවර ලිලොංවේ ය ) අයත් සලීමා,(න්)කොටකොටා ප්‍රදේශ වලත් පැයක පමණ ගමනකින් පසු මලාවි විල දැක ගන්න පුළුවන් ..නමුත් මලාවි විලේ උපරිම සුන්දරත්වය තිබෙන්න උතුරු කලාපයේ කරොංගා හෝ ම්සුසු වල එහෙම නැත්තම් දකුණු කලාපයේ බලාකා ,මංකිබේ වගේ පැති වල.
මලාවි විල meromictic lake කියන කැටගරියට අයිතිවෙන විලක්.ඒකට සිංහලෙන් කියන නම මම දන්නෙ නෑ. ඒකෙ තේරුම තමයි විලේ ජල ස්ථර කිහිපයක් තියෙන අතර ඒ ජල ස්ථර අනෙක් ඒවා සමග මිශ්‍ර නොවී පැවතීම. සරලව කිවුවොත් මලාවි විලේ මතුපිට ජලය විලේ මැද කොටසේ හෝ ගැඹුරු පතුලේ තිබෙන ජල ස්ථර එක්ක මිශ්‍ර වෙන්නෙ නෑ. එම නිසාම විලේ ගැඹුරු ජලය පිරිසිදු බවින් වැඩියි.
මලාවියෙදි අපිට කන්න මාලු ලැබෙන්නෙ මලාවි විල නිසා. නැත්තම් මාලුත් නෑ.
ඩ්වංග්වා,ලුවෙයා,බුආ වගේ ගංගා කිහිපයකින් මලාවි විලට ජලය ගෙනයමින් එය පෝෂණය කරද්දි ලිලොංවේ,ෂයර් වගේ ගඟවල් මලාවි විලෙන් ආරම්භ වෙලා මොසැම්බික් වලදි සැම්බෙසි ගඟට එකතු වෙනවා...
මලාවිය කියන්නෙත් දේශපාලන බල පෙරළි මධ්‍යයේ අසරණ වුණ සුන්දර,සරු දියුණු කල හැකි මුත් තවමත් දියුණු වෙමින් පවතින රටක්.. ඒ නිසාම මේ රටේ මිනිස්සුන්ට මලාවි විලේ උපරිම ඵල ලබා ගන්න තවම හැකියාවක් ලැබිලා නෑ...
කවදා ඒක ලැබෙයිද කියන්න දන්නෙත් නෑ...
ආර්යන්
