බ්‍රෑන්ඩ් එකක කතාවක් - 04 - අඩී සහ රුඩී

'අඩි' කියන්නෙ අඩොල්ෆ් ඩැස්ලර් ගෙ නික් නේම් එක... අඩි පොඩියට සපත්තු ව්‍යාපාරයක් ව්‍යාපාරයක් කරගෙන ගියෙ ජර්මනියෙ Herzogenaurach වල  එයාගෙ අම්මගෙ ගෙදර ලොන්ඩ්‍රි කාමරයෙ...
මේකට මෙයාගෙ ලොකු අයියා රුඩි : රුඩොල්ෆ් පස්සෙ එකතු වෙනවා... දෙන්නා ඩැස්ලර් බ්‍රදර්ස් (Gebrüder Dassler Schuhfabrik ) කියලා ව්‍යාපාරය කරගෙන යනවා.. විදුලි බලය හරියටම විශ්වාස කරන්න බැරිවෙච්ච ප්‍රදේශයක හිටි නිසා බොහෝ වෙලාවට මේ දෙන්නට සිද්ද වෙනවා බයිසිකල් එකේ රෝදෙ කරකවලා ඩයිනමෝ එකෙන් විදුලිය ලබාගෙන උපකරණ ක්‍රියා කරවන්න... 

                                                   Adi 

මේගොල්ලො ගොඩක්ම හැදුවේ 'ස්පයික්' ක්‍රීඩා සපත්තු විශේෂය.. මේවයෙ තත්ත්වය වැඩි කරන්න දවසින් දවස මේගොල්ලො එක එක අත්හදාබැලීම් කලා.. එකක් තමයි මුලින් පාවිච්චි කරපු බර ලෝහ වෙනුවට රබර් සහ කැන්වස් උපයෝගී කරගෙන සැහැල්ලු ස්පයික්ස් හදන එක..

1936 සුප්‍රකට ඇමෙරිකානු ක්‍රීඩක ජෙසී ඔවන්ස් ට සිය ,දෑතින් නිමවූ ස්පයික්ස් ලබාදීමට ඩැස්ලර් සහෝදරයො කටයුතු කලා..1936 ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා උළලෙදි ඔවන්ස් සිවුවතාවක් රන් සම්මාන ලබා ගන්න නිසා එක්කම ඩැස්ලර්ස් ලගෙ සපත්තු ප්‍රසිද්ධ වෙනවා..ලෝකප්‍රකට ක්‍රීඩකයන් ඩැස්ලර්ස්ලගෙ සපත්තු මිලට ගන්න කටයුතු කරනවා...මේ නිසාම ව්‍යාපාරය දියුණු වෙන්න ගත්තා... දෙවනි ලෝක යුද්ධය වෙද්දි මොවුන් ක්‍රීඩා සපත්තු යුගල් 200,000 ක් අළෙවි කරලා තිබුණා..

1945 එක්සත්ජනපද හමුදාව මොවුන්ගේ කර්මාන්ත්ශාලාව විනාශ කරන්න සූදානම් වෙද්දි ඩැස්ලර් කෙනෙක්ගෙ බිරිද සමත් වෙනවා හමුදා භටයන්ට පහදලා දෙන්න , ඔවුන් කරන්නෙ සපත්තු හදන එක විතරයි කියලා.. ඉන් පස්සෙ ඇමෙරිකානු හමුදාභටයන් මොවුන්ගේ එවක විශාලම ගණුදෙණුකාර පිරිස වෙනවා...

පැණිවරකා ගහට හෙණ ගැහීම

ව්‍යාපාරය දියුණු වෙනවත් එක්කම සහෝදරයන් දෙන්නගෙ හොද හිත පිරිහිලා නෝක්කාඩුවත් දියුණු වෙනවා..
නෝක්කාඩුවට මුල් වුන හේතුව විදිහට කියන්නෙ වරදවා වටහා ගැනීමක් කියලා තමයි කියන්නෙ.. කවුද දන්නෙ ඕවා.. ඒ කියන විදිහට දෙවනි ලෝක යුද්ධෙ කාලෙ අඩී හිටි ප්‍රදේශයට බෝම්බයක් වැටිලා ඔවුන්ගෙ ගෙදර විනාශ වෙන නිසා රුඩීගෙ   ගෙදරට යන්න සිද්ද වෙනවා අඩීගෙ පවුළෙ කට්ටියට..රුඩී කියනවා බෝම්බ දාන ගුවන්‍ යානා වලට "the dirty bastards are coming again" ..අඩී හිතන්නෙ එයා ගෙදරට ආපු නිසා රුඩී මෙහෙම කිවුවා කියලා . .. තව කතාවක් තියෙනවා, අඩී ඉදලා තියෙන්නෙ ජර්මනියට ආයුධ සපයන කර්මාන්ත ශාලවක.. (මේකාලෙ දෙන්නම ජර්මානු හමුදාවට බදවගෙන හිටියෙ) .. අඩී ආයුද කම්හලේ ඉද්දි රුඩීව යවනවා සටන් කරන්න.. එක තැනකදි ඇමරිකානු හමුදාව රුඩීව අත් අඩංගුවට ගන්නවා.පස්සෙ ඔහු නිදහස් වුණාට ඔහුට ඕපාදූපයක් අහන්න ලැබෙනවා අඩී ඔහුව අත් අඩංගුවට ගත්ත එකට සම්බන්ධයි කියලා.. ඒ නිසා දෙන්නා තරහා වුණා කියලත් කියනවා.... ඕවා දන්නෙ නෑ අපි...කොහොම හරි මේක කෙලවර වෙන්නෙ 1947 දෙන්නා වෙන් වෙන එකෙන්..
රුඩී 'රුඩා' කියලා අලුත් ව්‍යාපාරය පටංගන්නවා...අඩී එයාගෙ තිබ්බ එකම අලුත් නමකින් කරගෙන යනවා.. මේත් එක්කම දෙන්නට දෙන්නා ලොකුම තරගකාරයො වෙනවා...ඒකයෑ වැඩේ.. මේදෙන්නා වෙන් වෙනවත් එක්කම මුලු නගරෙත් දෙකට බෙදෙනවා.. නගරෙ තිබ්බ පාපන්දු ක්‍රීඩා සමාජෙත් දෙකට බෙදෙනවා.. කට්ටියක් ;ASV Herzogenaurach අඩීගෙ සපත්තු දාද්දි කට්ටියක් ; FC Herzogenaurach  රුඩී ගෙ සපත්තු දානවා...
හැමෝම පාරෙ යද්දි බෙල්ල පාත් කරලා බලන්නෙ අනිත් කෙනා දාං ඉන්නේ කොයි සපත්තුද කියලා.. මේ නිසාම Herzogenaurach වලට  The town of bent necks (යන්නෙහි ජර්මානු අරුත) කියලා නමක් වැටෙනවා.. 

කොහොම හරි දෙන්නගෙ වෛරේ දෙන්නා මැරෙනකල්ම ඉවර වුණේ නෑ.. අන්තිමේ එකම කනත්තෙ භූමදාන කලත් දෙන්නගෙ සොහොන් අතරෙ සෑහෙන ඉඩක් තියෙන විදිහට තමයි ඒක කරලා තියෙන්නෙ.. ඉන් අවුරුදු ගාණකට පස්සෙ අද වෙද්දි අඩීගෙ සපත්තුයි රුඩීගෙ සපත්තුයි දෙකම ලෝකප්‍රකට සන්නාම බවට පත්වෙලා තියෙනවා..ඇත්ත වශයෙන්ම කියනවනම් මේ වෙද්දි සපත්තු විතරක් නෙමේ සියලුම ආකාරයේ ක්‍රීඩා භාණ්ඩ, ඇදුම් , සපත්තු නිෂ්පාදනයට මේ සමාගම් දෙකම යොමු වෙලා තියෙනවා...

මෙතෙක් ආපු ගමනෙදි සමාගම් දෙකම විශාල මුදලක් වැය කරමින් ලෝක ප්‍රකට ක්‍රීඩකයන් හා නළු නිළියන් සිය සන්නාම තානාපති වරු විදිහට බදව ගන්න කටයුතු කරලා තියෙනවා..

අවුරුදු ගාණකට පස්සෙ 2009 දි අයියා මලෝගෙ සමාගම් දෙක එකතුවෙන්නෙ මිත්‍ර සොකර් ක්‍රීඩා උත්සවයකදි...

මේ වෙද්දි අඩීගේ සමාගමේ බ්‍රෑන්ඩ් එකේ වටිනාකම දල වශයෙන් ඇ.ඩො.බිලියන 16.7 ක් වෙද්දි රුඩීගෙ එක දල වශයෙන්  ඇ.ඩො 8ක් පමණ වෙනවා...

නැවත හමුවෙමු

ආ තව පොඩ්ඩෙන් අමතක වෙනවා..
අඩී ගෙ බ්‍රෑන්ඩ් එක තමයි adidas (Adi/Adolf Dassler) රුඩී ගෙ එක Puma

භාරතයේ විත්ති - 36 - ෆීනික්ස් කුරුල්ලා ताज महल होटल

ජනප්‍රවාදයේ එන ෆීනික්ස් කුරුල්ලා , ගින්නෙන් දැවී අළු වී ඒ අළු මතින්ම නැවත ජීවය ලබන්නෙක් ..
මේ කියන්නෙ යන්නෙත් එවන් කතාවක්..

ෆොටෝ දැක්කම දන්නවත් ඇති.. 

තාජ්මැහැල් හෝටලය, ඉන්දියාවේ මුම්බයි හි මුම්බයි ගේට් අසලම යෝධයෙක් සේ වැජඹෙන තරු පහේ සුපිරි හෝටලයක්... 1903 දී ටාජ්මැහැල් හෝටලය හදන්නෙ ඉන්දියාවෙන් බිහි වුණ ලෝකප්‍රකට ව්‍යාපාරිකයෙක් වන ජම්සෙට්ජී නුසර්වන්ජි ටාටා විසින්..ඔහු සුප්‍රකට ටාටා සමූහයේ නිර්මාතෲ වරයා.. බ්‍රිතාන්‍ය-ඉන්දීය රාජ්‍ය සමයේ වොට්සන් හෝටලයට ඇතුළු වීමට දැරූ උත්සාහයේදී සුදු ජාතිකයන් විසින් අපහාස කොට එලවා දැමීම නිසා පත් සිත්තැවුලට ඔහු ප්‍රතිඋත්තර දෙන්නේ තාජ්මැහැල් හෝටලය හදලා...
හෝටලය හදන්න එවක පවුම් දෙලක්ෂ පණස්දහසක් වැය වුණ බව කියවෙනවා.. 

 

අවසානයේ මනස්කාන්ත, ඉන්දු මුඝල්, රාජ්පුත් සහ බ්‍රිතාන්‍ය ගෘහනිර්මාණ ශිල්පීය ලක්ෂණයන්ගේ මිශ්‍රණයක්ලෙස තාජ්මැහැල් පැලස් හෝටලය දකුණු මුම්බයිහි  මුහුද අසල වැජඹෙනවා...
1973 දී මෙම පැරණි හෝටලය අසලම තාජ් ටවර් නමින් නවීන ගෘහනිර්මාණ ශිල්පීය ක්‍රමයට අනුව තවත් කොටසක් ඉදි වෙනවා... ලොව පුරා සංචාරකයන්ගේ සහ රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයන් තාජ්මැහැල් පැලස් හෝටලයේ සුව පහසුව විද තිබෙණවා...
හින්දි සිනමා රසිකයන් විවිධ වූ සිනමාපට වල මෙම හෝටලය නොඑක් වාර ගණනකදී නරඹා ඇති... 

 

2008 නොවැම්බර් 26

ඉන්දියාවට අතිශය ශෝකී දිනයක්.. සිය ධර්මයේ නාමයෙන් මිනිසුන් මරා දමනා කල්ලියක් එදින මුම්බායි හි චත්‍රපතිශිවාජී මධ්‍යම දුම්රිය ස්‍ථානය, ලියොපොල්ඩ් කැෆේ අවන්හල, නර්මිනා හවුස් යුදෙව් මධ්‍යස්ථානය හා තාජ්මැහැල් පැලස් හෝටලය යන ස්ථානවලට ඇතුළුව ප්‍රහාර දොලහක් සිදුකර විශාල ජනසංහාරයක් සිදු කරනවා..

අනෙක් සියළුම ස්ථාන වලට වඩා තාජ්මැහැල් හෝටලයට මෙය බලපෑවා...

 

                        (Ajmal Kasab at Chhatrapati Shivaji Terminus with an AK-47 in his hand)

මොවුන් ලෂ්කර්-එ-තයිබා නම් ත්‍රස්ථ සංවිධානයක පිරිසක්... ත්‍රස්ථයන් විසින් එදින ඝාතනය කල පිරිස අවන වශයෙන් 167ක් පමණ බව කියවෙන අතර තුවාල කරුවන් 200කට බැඩි බව වාර්තා වද්දී තාජ්මැහැල් හෝටලය තුලදී අවම වශයෙන් 31දෙනෙක් ඝාතනය වී තිබුණා..මින් වැඩි ප්‍රමාණයක් ඉන්දියානුවන් වන අතර විවිධ රට වලින් පැමිණි සංචාරකයන්ද ඒ අතර වුණා..හෝටලය තුළදී ඝාතනය වුණු ඉන්දියානුවන්ගෙන් වැඩි පිරිසක් සිය ගණුදෙණුකාර අමුත්තන්ව බේරා ගැනීමට කටයුතු කල හෝටල් සේවක, සේවිකාවන් බව වාර්තා වෙනවා..මේ අවස්ථාවේ හෝටලය තුළ දල වශයෙන් 450ක් පමණ පිරිස රැදී සිටි බව වාර්තා වෙනවා...
ප්‍රහාරයෙන් හෝටලයට බරපතල හානි සිද්ධ වෙනවා.. හෝටලය ඇතුළත සිදු වුණ බෝම්බ පිපිරීම් සහ ගිනි තැබීම් නිසා එහි අභ්‍යන්තරය වගේම වහලයත් ගිණිගෙන විනාශ වෙනවා....

2008 නොවැම්බර් 26 දින මෙම සිදුවීම ප්‍රවෘත්ති වලින් නැරඹූ හැටි මට මතකයි.. ෆේස්බුක් ලංකාව තුළ ප්‍රචලිත නොවූ, යූටියුබ් නොතිබුණු, තිබුණ සමාජජාලා ප්‍රසිද්ධ නොවූ සහ ඒවායේ සැරිසැරීමට දැනුමක් නොතිබි සමයේ මෙම සිදුවීම අප දුටුවේ රූපවාහිණී ප්‍රවෘත්ති වලින් පමණයි.

දින තුනක් තිස්සේ සිදුවුන මෙම ගැටුම අවසානයේ 29 වන දින අවසන් වන විට ජීවිත හා දේපල විශාල ප්‍රමාණයක් විනාශ වී තිබුණා.. අවසන ඉන්දීය කමාන්ඩෝ භටයන් අතින් ත්‍රස්ථයන් දස දෙනෙක්ගෙන් නව දෙනෙක් මරුමුව දකිනවා.. ප්‍රහාරය මෙහෙයවූ මහ මොල කරුවා පාකිස්ථානයේ අදටත් යෙහෙන් වෙසෙන බව කියවෙනවා...තාජ් හෝටලයට පහර දීමේ සැළසුම සකස් කොට තිබෙන්නේ ප්‍රහාරයට පෙර තාජ් හෝටලයේ ලැගුම් ගෙන සිටි ඇමරිකානු - පාකිස්තාන ජාතික ඩේවිඩ් හෙඩ්ලි විසින් රැස් කර ගත් තොරතුරු සහ චායාරූ ඇසුරෙන් ... මොහු වර්ථමානයේ එක්සත්ජනපදයේ සිරගෙදරක සිටිනවා.. (Panthom සිනමාපටය නරඹන්න )..

ප්‍රහාරයෙන් බරපතල හානි සිදු වුනේ තාජ් හෝටලයේ වටිනාම හා අලංකාරම කොටස වන පැරණි කොටසටයි.. හානි අවම වශයෙන් සිදු වුන තාජ් ටවර් කොටස 2008 දෙසැම්බර් 21 දින, ප්‍රහාරයට මාසයක් ගත වන්නට දින 5කට පෙර නැවත විවෘත කෙරෙනවා.. මාස 21 ක් ඇතුළත පැරණි කොටස පිලිසකර කොට විවෘත කෙරෙනවා...

ඉතින් තාජ් නැවත ඇගේ ප්‍රතාපවත් ගමන අරඹන්නෙ එහෙමයි...

නැවත විවෘත කිරීමේ උත්සවයට ප්‍රහාරයෙන් දිවි ගලවා ගත් අමුත්තන් සහ සේවකයන් සහභාගී වෙනවා... තාජ් හෝටලය ඉදිරිපස මියගිය සේවකයන් හා අමුත්තන් වෙනුවෙන් ස්මාරකයක්ද ඉදි වෙනවා..

2009 ජුලි මස හිලරි ක්ලින්ටන් තාජ් හෝටලයට පැමිණෙන අතර ප්‍රහාරය ගැන කණගාටුව පලකරමින් ලොග් සටහනක් පවා තබනවා...

2010 අගෝස්තු 15 :නිදහස් දිනයේදී සම්පූර්ණයෙන් පිලිසකර වුණ තාජ්මැහැල් හෝටලය නැවත විවෘත කිරීම සිදු වෙනවා...
2010 නොවැම්බර් මස 6 දින එවක එක්සත් ජනපද ජනපති බැරැක් ඔබාමා තාජ් හොටලයේ නවාතැන් ගන්නේ ප්‍රහාරයෙන් පසු එහි නැවතුණ ප්‍රතම රාජ්‍ය නායකයා ලෙසයි..

අලු මතින් නැගිටි ෆීනික්ස් කුරුල්ලා ඉන් නවතින්නෙ නෑ.. 2017 දී තාජ් හෝටලය තව වාර්තාවක් තබනවා.. ඒ ඉන්දියාව තුළ බුද්ධිමය දේපළ හිමිකම ලබා ගත් පළමු ගොඩනැගිල්ල ලෙසයි... ඒ පැරණි කොටසේ ගෘහනිර්මාණය කොපි කිරීම වලකනු වස් ලබා ගත්තකි..

මේ සටහන ලියන්න මා පෙළඹ වූ දේ ගැන කියලම අවසාන කරන්නම්.. ඒ 2018 තිරගත වුණ හොටෙල් මුම්බයි සිනමාපටයයි.. ප්‍රහාරයෙන් දිවි ගලවාගත් සහ අමුත්තන් රැසකගේ දිවිගලවා ගැනීමට කටයුතු කල තාජ් හෝටලයේ ප්‍රධාන සූපවේදී හේමන්ත් ඔබරෝයි සහ ඔහුගේ සහාය සූපවේදීන් විසින් හෙලි කල කතාව අනුව මෙම සිනමාපටය ගලා යනවා.. 

 

 

සිනමා රසිකයෙක්නම් ඔබ එය අණිවාර්‍යෙන්ම නැරඹිය යුත්තක්..

නැවත හමුවෙමු

- අමිල ලක්මාල්-

 

Gallery

 

 

බ්‍රෑන්ඩ් එකක කතාවක් - 03 - රැජිණගේ පෙට්ටි සාදන්නා 'Louis Vuitton'

ලූවී විටන් (විටොන්) කියන්නෙ කොච්චර වටින බ්‍රෑන්ඩ් එකක් කියලද හිතන්නෙ.. ඒක ලෝකෙ තියෙන වටිනාම බ්‍රෑන්ඩ් වලින් එකක්.. ෆැෂන් ඉන්ඩස්ට්‍රි එකේ ඉන්න අය සහ ෆැෂන් කරන අය දන්නවා LV බ්‍රෑන්ඩ් එක කොච්චර වටින, ඒ බ්‍රෑන්ඩ් එකේ නිෂ්පාදන කොච්චර මිල අධික ඒවද කියන එක.. 2006 සිට 2012 තෙක් නොකඩවා මේ බ්‍රෑන්ඩ් එක ලෝකයේ වටිනාම සුඛෝපභෝගී සන්නාමය කියන වාර්තාව ඉසිලුවා.. ඒ විතරක් නෙමේ Forbes සගරාවට අනුව 2019 ත් ලොව වටිනාම සුඛෝපභෝගී සන්නාමය LV ම තමයි... එහි වටිනාකම 2019 දී ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 47. 2 ... එය හා දෙවන තැන සිටින Chanel බ්‍රෑන්ඩ් එක අතර වෙනස ඇ.ඩො. බිලියන 10.2 ක්.. ඉතිං හිතා ගන්න මේ බ්‍රෑන්ඩ් එකේ තරම...

අපි ටිකක් මේ ගැන කතාකරමු

1821 අගෝස්තු 4 ,ලූවී ඉපදෙන්නේ ප්‍රංශයේ අන්චේ හි ගොවියෙක් වුණ සේවියර් විටන් සහ කාන්තාවන් සදහා තොප්පි සාදන්නියක් වුණ කොරින් ගිලාර්ඩ් ට දාව,සාමාන්‍ය කම්කරු පවුලක..

(Louis Vuitton )
1835 දවසක වයස 13 ක් වෙච්ච ලූවී නිවස  අතහැරලා අරමුණකින් තොරව යනවා.. අවුරුදු දෙකක් තිස්සෙ එක එක රැකියාවල් කරපු ලුවී 1837 තම උපන් ගමින් සැතපුම් 292ක් එහායින් තියෙන පැරීස් වලට එනවා.. ඔහු එහෙ එනකොටත් පැරීස් කියන්නෙ දුප්පතුන්ගෙන් පිරිච්ච, කාර්මික විප්ලවයට යටත් වුන පුරයක්... වයස 16 දි ඔහු පැරීස් හි ට්‍රංක පෙට්ටි (Trunks) සාදන්නෙක් ලග රැකියාව ලබනවා.. මේ කාලය වෙනකොට මෙය පැරීස් වල හොද ලාබ දායී සහ තරමක් ගෞරවයක් ලැබුණ වෘත්තියක්... සංචාරකයන් , රදලයන් සහ ජනතාව අතර ට්‍රංක පෙට්ටි සදහා විශාල ඉල්ලුමක් තිබුණා.. වැඩි කල් නොගොස් ලුවී අලුත් මෝස්තර වල සුඛෝපභෝගී ට්‍රංක පෙට්ටි සාදන්නෙක් ලෙස පැරීස් හි ප්‍රසිද්ධ වුණා..
1854 දි වයස 33 දී ඔහු 17 වියැති ක්ලෙමෙන් එමිලි පැරොක්ස් සමග විවාහ වෙනවා.. විවාහයෙන් පසු ඔහු එතෙක් වැඩ කරමින් සිටි ආයතනයෙන් අයින් වෙලා ඔහුගේම ආයතනයක් පටන් ගන්නවා..එහි ඔහු අලුත් අලුත් මෝස්තර වල , ජලයට ඔරොත්තු දෙන ට්‍රංක පෙට්ටි හදුන්වා දීමත් සමග පැරීස් පුරා ඔහු ජනප්‍රිය වෙනවා.. 1858 දි ඔහු එතෙක් පැවති රවුම් පෙට්ටි වෙනුවට හතරැස් පෙට්ටි හදුන්වා දීම පැරීස් ගි පෙරලියක් වුණා.. එතෙක් පැවති ගබඩා කිරීමේ අපහසු තා එයින් නැති වුණා..අදටත් ලොව පුරා ප්‍රචලිත ලුවී විටන් බ්‍රෑන්ඩ් එක ලියාපදිංචි කරමින් හදුන්වා දෙන්නෙත් මේ කාලෙමයි.. ඒ ඔහුගේ නිෂ්පාදන හා සන්නාමය කොපි කිරීම වැළැක්වීමටයි.

නැපෝලියන් iii අධිරාජ්‍යයාගේ සමයේදී ලුවී ව ඔහුගේ රැජිණ යූජීන් ඩි මොන්ටිජෝ වෙනුවෙන් ට්‍රංක පෙට්ටි සාදන්නා ලෙස නිල වශයෙන් පත් කරනවා.. මේත් සමග ලුවීට ප්‍රංශයේ ඉහලම සමාජයට දොර විවෘත වෙනවා..

1871 දී ප්‍රංශ ජර්මානු යුද්ධ සමයේදී ලුවීගේ ආයතනය තරමක් පසුබෑමට ලක් වුණා.. ඔහුගේ ආයුද, උපකරණ සොරා ගත් අතර සේවකයන් ආයතනය හැරදමා යන්න වුණා.. නමුත් නොසැළුණ ලුවී හැකි ඉක්මනින් නැවතත් අලුත් තැනක ආයතනය පටං ගන්නවා Rue Scribe හි.. මේ සමග ඔහුගේ දියුණුව පටං ගත්තා..
1892 මිය යන තුරුම ලුවී සිය ආයතනයේ වැඩ කලා..ඔහුගෙන් පසු පුත් ජෝර්ජ්ස් විටන් ආයතනය බාරගත්තා...



ඉතින් අද ලෝකයේ මිල අධිකම බ්‍රෑන්ඩ් එකක් බවට පත්වන්නේ ලුවී විසින් ආරම්බ කල මේ ලුවී විටන් බ්‍රෑන්ඩ් එක..

1867 දි ලුවී විටන් ආයතනය පැරීස් හි ජාත්‍යන්තර වෙළද ප්‍රදර්ශණයට සහභාගී වෙනවා.. එහිදී ඔවුන්ගේ පළමු ජපන් ජාතික ගණුදෙණු කාරිය ලෙස  ඔයාමා ඉවාඔ ට්‍රංක පෙට්‍ටි කිහිපයක් මිලදී ගැනීමෙන් වාර්තා අතරට එක් වෙනවා..

1885 දි ලුවී විටන් ආයතනය ලන්ඩනයේ ඔවුන්ගේ පළමු ශාඛාව ඔක්ස්ෆර්ඩ් වීදියේ විවෘත කරනවා.. මේ කාලෙ ලුවී විටන් බ්‍රෑන්ඩ් එක දිගින් දිගටම කොපි කරපු නිසා අවස්ථා කිහිපයකම බ්‍රෑන්ඩ් එක, එක එක විදිහට වෙනස් කරන්න සිද්ද වුණා..

ආයතනය ජොර්ජස් අතට පත්වුණාට පස්සෙ ඔහු එය දියුණු කරන්න විවිධ කටයුතු කලා.. ඔහු මේ කාලයේ එක්සත් ජනපදයේ නිව්යෝක් , ෆිලඩෙල්ෆියා, චිකාගෝ හි සංචාරය කරමින් සිය නිෂ්පාදන විකුණමින් ඒවා ප්‍රවර්ධනය කිරීමට කටයුතු කලා ..

මෙසේ ගතවුණ ශතවර්ෂයකට අධික කාලය තුළදී ලුවී විටන් බ්‍රෑන්ඩ් එක ට්‍රංක පෙට්ටිවලින් එලියට පැනලා හම් නිෂ්පාදන, බෑග්, බෙල්ට්, ආභරණ, ඔරලෝසු, සපත්තු, නිමි ඇදුම්  , අවු කන්නාඩි, පොත් ආදී විශාල පරාසයක නිෂ්පාදන පෙළක් දක්වා වර්ධනය වුණා...
අද වෙනකොට ලූවී විටන් අහාඛා සිය ගණනක් ලෝකය පුරා රටවල් රාශියක පිහිටා තිබෙනවා...යුරෝපා සහ ඇමරිකානු මහද්වීපයේ ඉන් වැඩිම ප්‍රමාණයක් තිබෙනවා..

ලෝකය පුරා වැඩිම කොපි කිරීම් ප්‍රමාණයකට ලක් වුණ බ්‍රෑන්ඩ් එකකුත් වෙනවා ලුවී විටන්..ඔවුන් මේ වෙනකොට ලොව පුරා රටවල් වල නියෝජිතායතන හරහා  ,නීතිවේදීන්ගේ සහ සේවකයන්ගේ උපකාරයෙන් කොපි කිරීන වැළක්වීන සදහා කල හැකි සෑම දෙයක්ම කරමින් සිටිනවා..
2007 නොවැම්බර් 19 දින ලෝක ප්‍රකට ගායිකා බ්‍රිට්නි ස්පියර්ස් ගේ "Do something" කියන ගීත වීඩියෝ වට එරෙහිව නඩු පවරන්නෙත් මේවන් හේතුවක් නිසයි.. එම වීඩියෝවේ බ්‍රිට්නිස්පියර්ස් රෝස පැහැ හමර් එකක ඩෑෂ්බෝඩ් එකේ අත තබාගෙන  සිටින දර්ශණයක ලුවී විටන් චෙරි බ්ලොසම් මෝස්තරය අඩංගු දෙයක් ප්‍රදර්ශණය වීම නිසයි ඒ.. මෙහිදී බ්‍රිට්නි ස්පියර්ස් වරද කාරිය නොවුණ අතර අධිකරණය විසින් Sony BMG සහ MTV online වෙට එම වීඩියෝව ප්‍රදර්ශණය කිරීම නැවැත්වීමට නියෝග කරනවා, එක් එක් ආයතනයට යුරෝ 80,000 ක් ලෙස වන දඩයකුත් සමගම...
ලුවී විටන් සමග මෙවන් ප්‍රසිද්ධ සිදුවීම් ගොඩක් තියෙන නිසා ඒ සේරම කියන්න යන්නෙ නෑ මම...

අවසාන වශයෙන් එදා ප්‍රංශ ජර්මානු යුද්ධෙ වෙලාවෙ ලුවී විටොන් වැටෙද්දි එය අතහැර දැම්මනම් අද වෙනකොට ලෝකයේ රජයන බ්‍රෑන්ඩ් එකක් අපිට දකින්න නොලැබෙන්න තිබුණා...

නැවත හමුවෙමු
- අමිල ලක්මාල්-

Gallery

           House of founder Louis Vuitton

Louis Vuitton  archive

Louis Vuitton Brand

Bollywood Diva Kangana Ranaut promoting Louis Vuitton in India

Beyond reasonable doubt,සාධාරණ සැකයෙන් ඔබ්බට......20 - "on the balance of life or on the electric chair?"

1944 ජූනි 16 වෙනිදා ඇමරිකා එක්සත්ජනපදයේ දකුණු කැරොලිනා ප්‍රාන්තයේ කොලුම්බියා හි "Central Correctional Institution " හි දී වයස අවුරුදු 14ක් වුණ කලු ජාතිකයෙක්ව විදුලි පුටුවේ හිදුවා මරණීය දණ්ඩණය ලබා දෙනවා...
ඇමරිකානු නීති ඉතිහාසයට කළු පැල්ලමක් එකතු කරන මේ කළු ජාතික දරුවා එරට ලාබාලතම මරණ දඩුවම් ලාභියා ලෙසටත් ඉතිහාස ගත වෙනවා...

මේ ඒ කතාවයි...

                                                   *****************************

ජෝර්ජ් ජුනියස් ස්ටිනී (කණිෂ්ඨ) ජීවත් වුණේ දකුණු කැරොලිනා  ප්‍රාන්තයේ Clarendon country   හි Alcolu වල් .. මව ඇමී, පියා ජෝජ් ස්ටිනී (ජ්‍යේෂ්ඨ) සහෝදරයන් වන ජෝන් (17), චාර්ල්ස්(12) සහෝදරියන් වන කැතරීන් (10), ඇමී (7)...
මෙම මධ්‍යම පාබ්න්තික විශාල පවුල ජීවත් වුණේ සුදු සහ කළු ජාතිකයන් කොටස් දෙකකට්; දුම්රිය මාර්ගයකින්, බෙදී වෙන්වුණ  ගමක.. මොවුන්ට වෙන වෙනම පල්ලි සහ පාසල් පවා වෙන්ව තිබුණා..

1944 මාර්තු 23 දින , සුදු ජාතික දැරියන් දෙදෙනෙකු වන බෙටී ජූන් බිනිකර් (11) සහ මේරි එමා තේම්ස් (7) මල සිරුරු හමු වන්නේ කළු ජාතිකයන් විසූ පෙදෙසේ මාර්ගය අසල කාණුවක තියෙද්දි...ඒ දැරියන් දෙදෙනා රාත්‍රිය වීත් නිවසට නොපැමිණීම නිසා සිදු වුණ සෝදිසි කීරීම් අතරෙදි. ජෝජ් ගේ පියාද මෙම සෝදිසි කිරීම් වලට සහාය ලබා දුන්නා..දැරියන් දෙදෙනාට මොට යකඩ ආයුදයකින් හෝ රේල් පීලි සවි කරන ඇණයකින් තද බල ලෙස පහර දුන් බවට ලකුණු සිරුරේ තිබුණා..ඔවුන් දෙදෙනා අවසන් වරට බයිසිකල් පදිමින් සිටිනු දුටු අය සිටියා...
ඔවුන් බයිසිකලය පදිමින් ජෝජ් ගේ නිවස අසලින් යන විට ජෝජ් සිටියේ ඔහුගේ බාලම සොහොයුරිය වන ඇමී සමග .. දැරියන් දෙදෙනා ඔවුන්ගෙන් "පැෂන්ෆෘට් මල්" සොයා ගත හැකි තැනක් විමසූ බව ඇමී විසින් පසුව පවසා සිටියා.. ඇමීගේ සාක්ෂිය අනුව ඇය ඒ වන විටත් ජෝජ් සමග සිට තිබෙණවා...

පරීක්ෂණ
ජෝජ් ස්ටිනී සහ ඔහුගේ සොහොයුරු ජොනී දැරියන්ගේ ඝාතනය සම්බන්ධයෙන් සැක පිට අතඩංගුවට ගැනෙනවා.පසුව ජොනීව නිදහස් කලත් ජෝජ්ව නිදහස් කෙරෙන්නෙ නෑ..ඔහුට නඩු කටයුත්ත අවසන් වනතුරු සිය දෙමාපියන් හමුවීමට ඉඩ ලබා නොදීමත් පොලීසිය සම්බන්ධයෙන් සමාජ දෝෂ දර්ශණය එල්ලවීමට කරුණක් වුණා..
H.S.Newman ; ජෝජ්ව අතඩංගුවට ගත් නිලධාරියාගේ අත් අකුරින් කෙරුනු සටහනකට අනුව
"I arrested a boy by the name of George Stinney.He then made a confession and told me where to find a piece of iron about 15 inches were....He said he put it in a ditch about six feet from the bicycle."
මෙහි ජෝජ්ගේ අත්සනක් සදහන් වුණේ නෑ.

ජෝජ් පාසලේ පවා ප්‍රකටව සිටියේ දගකාර, තරමක් දරුණු ළමයෙක් ලෙසටයි.. ඒ පිළිබදව විවිධ සාක්ෂි නඩු කටයුත්තේදී සහ පසුව ඉදිරිපත්ව තිබෙණවා..

ජෝජ්ව රදවා තැබුණේ ඇල්කොලු සිට කි.මී 50ක් දුරින් පිහිටි කොලුම්බියා සිරගෙදරයි..එහිදී ඔහුට කිසිදු නීති සහයක්  නොලද බව කියවෙනවා..ඔහුගෙන් ප්‍රශ්න කිරීම්, සාක්ෂි සටහන් කරගැනීම් ආදිය සියල්ල සිදුවන්නේ මෙහිදීයි..

1944 මාර්තු 23 දින පලවුණ පුවතක සදහන් වුණේ (මෙහි ජෝජ් ගේ නම පවා වැරදියට සටහන් වුණා )   "George Junius had confessed and led officer to a hidden piece of iron.Both the girls suffered blunt force trauma to the face and head"..
පශ්චාත් මරණ පරීක්ෂක වරයාගේ වාර්තාවට අනුව දැරියන්ගේ මරණය අග රවුම් වූ මිටියක් වන් ආයුධයකින් හිසට පහර දීමක් නිසා සිදුවී තිබුණා..දැරියන් දෙදෙනාගෙම හිස් කබල් බිදී තිබුණා..බාල දැරියට ලිංගික අතවරයක් සිදු වුණ බවට කිසිදු සාක්ෂිය්ක් නොලදත් වැඩිමහලු දැරියගේ ලිංගේන්ද්‍රියේ සුළු ඉරීමක් දක්නට ලැබුණු බවත් ඔහු වාර්තා කලා...

නඩුව

ජූරිය තේරීම ඇතුළු මුලු නඩු කටයුත්තටම ගත වුණේ එක් දිනක් පමණක් බව වාර්ත වෙනවා.. විත්තිය වෙණුවෙන් පෙනී සිටියේ අධිකරණයෙන් පත් කල , එවකට චන්දයක් සදහා ඉදිරිපත්වීමට සූදානමින් සිටි නීතීවේදී චාර්ල්ස් ප්ලොව්ඩන් ය. ඔහු පැමිණිල්ල හෝ වාර්තා හා සාක්ෂි ඉදිරිපත් කල පොලිස් නිලධාරීන් අභියෝග නොකල බව වාර්තා වෙනවා... එම නිසා අඩුලුහුඩු කම් රාශියකගෙන් යුත් , ජෝජ් ගේ ප්‍රකාශය ලෙස ඉදිරිපත් කෙරුණු පොලිස් නිලධාරියාගෙ සටහන අධිකරණය ඉදිරියේ වාර්තා වුණා..
මීට අමතරව පැමිණිල්ල විසින් අවස්ථා දෙකකදී ජෝජ්ගේ වාචික ප්‍රකාශයන් ලෙස ඉදිරිපත් කල ප්‍රකාශයන් දෙකෙහි පරස්පර විරෝධී බවක් පෙනෙන්නට තිබුණත් ප්ලොව්ඩන් එයටද අභියෝග නොකල බව කියවෙනවා..
ඉන් පළමු ප්‍රකාශයට අනුව එක් දැරියක් බයිසිකලයෙන් කාණුවට වැටුණ අවස්ථාවේ ඔහු උදව් කිරීමට යාමේදී අනෙක් දැරිය විසින් පහර දීම නිසා ඔහුත් පෙරලා පහර දුන් බවක් සදහන් වන අතර.. දෙවන ප්‍රකාශයට අනුව ඔහු දැරියන් දෙදෙනා පසු පස එලවා ගොස් පළමුව් එමාටත් දෙවැනුව බෙටීටත් පහර දුන් බව කිය වුණා..

මෙම පරස්පර විරෝධී වාචික ප්‍රකාශ ලෙස නම් වුණ ප්‍රකාශ හා පොලිස් නිලධාරියා විසින් සටහන් කර ගත් අත්සනක් නොමැති සටහන හැරෙන්නට ජෝජ් මෙම සිදු වීමට සම්බන්ධයැයි ඔප්පු කිරීමට තරම් සාක්ෂි අධිකරණයට වාර්තා වුණේ නෑ..වෙනත් සාක්ෂි ලෙස ඉදිරිපත් වුණේ දැරියන් ගේ සිරුරු සොයා ගත් ෆ්‍රැන්සිස් බැස්ටන් නම් පූජක වරයාත් මරණ පරීක්ෂණය සිදු කල වෛද්‍ය වරුන් දෙදෙනාත් පමණයි...
මෙහිදී වෛද්‍ය වරුන්ගේ වාර්තාවේ දූෂණයක් සිදු වූ බවක් සදහන් නොවුණත් ලිංගේන්ද්‍රිය ඉරීම පදනම් කරගෙන දූෂණයක් සිදූ බවට ප්‍රශ්න නැගීමට අධිකරණය ඉඩ ලබා දුන්නද ඒ කිසිදු දෙයකට විත්තියේ නීතීවේදීයා විරුද්ධ නොවුණ බව වාර්තා වෙනවා..එපමණක් නොව ඔහු කිසිදු සාක්ෂියක් ඉදිරිපත් නොකල අතර පැමිණිල්ලේ සාක්ෂි ප්‍රශ්න කිරීමද සිදු වුණේ නෑ..

ජූරිය
සුදු ජාතිකයන් දාහක පමණ පිරිසක් අධිකරණ භූමියේ රැස්ව සිටියදීත් එකදු කළු ජාතිකයෙක්ටවත් අධිකරණ ශාලාවට ඇතුළු වීනට අවසරයක් වත් නොලද තැනක්, කළු ජාතිකයන්ට චන්දය දීමට හා ජූරි සභිකයන් ලෙස තෝරාපත්වීමට අයිතිවාසිකමක් නොතිබුණ යුගයක පත් වුණ සුදු ජාතික ජූරි සභිකයන් දොලොස් දෙනා ජූරි වාචකය ලබා දීම සදහා වැය කලේ මිනිත්තු දහයක් පමණයි..
ජූරියේ ඒකමතික තීන්දුවට අනුව විනිසුරු ෆිලිප් එච්. ස්ටොල් විසින් ජෝජ් ස්ටිනි ට විදුලි පුටුව මත හිදුවා මරණීය දණ්ඩණය ලබා දීනට තීන්දු කලා... සුදු ජාතික විත්තියේ නීතිවේදියා විසින් බලා සිටීම මිස වෙනත් දෙයක් සිදු වුණේ නෑ..
නඩුවේ ලිඛිත වාර්තාවක් හෝ නොමැති වුණ අතර ඇපෑල ප්‍රතික්ෂේප වුණා..

ජෝජ් ගේ පවුලේ උදවිය, පල්ලිය සහ විවිධ සවිධාන විසින් ආණ්ඩුකාරවර ඔලින් ඩී ජොන්ස්ටන් ට ;මරණීය දඩුවම අත්හිටුවන ලෙස අභියාචනා කලද බහුතරයකගේ මතය මත ආණ්ඩුකාරවරයා විසින් අභියාචනය ප්‍රතික්ෂේප කලා .
ආණ්ඩුකාරවරයා විසින් අභියාචනා පෙත්සම් කරුවන්ට ලබා දුන් ලිඛිත ප්‍රකාශයේ

"It may be interesting for you to know that Stinney killed the smaller girl to rape the elder one .Then he killed the elder girl and raped her dead body.Twenty minutes later he returned and attempted to rape her again , but the body was too cold.All of these admitted by himself."
මේ ප්‍රකාශයට සහාය දක්වන කිසිදු සාක්ෂියක් ඉන් පෙර අධිකරණයේදීද ඉදිරිපත් නොවුණ අතර වෛද්‍ය වරුන්ගේ වාර්තාවේද එවන් දෙයක් සදහන් වී නෑ...

මරණීය දණ්ඩණය

1943 ජූනි 16 දින රාත්‍රී 7.30 ට ; උසින් අඩි 5ක් හා අගල් එකක් වුණ , බරින් රාත්තල් 90ක් වුණ, දහහතර වියැති ජෝජ් ස්ටිනී විදුලි පුටුව වෙත ගෙන ආවා.. වැඩිහිටි සිරකරුවන්ට සාපෙක්ෂව කුඩා වුන ස්ටිනී ගේ සිරුරට විදුලි පුටුවේ අගුලු  විශාල වුණා.. මුහුණ හා කට සිරවීමට දමන හෙල්මටයක් වන් උපකරණයත් ඔහුගේ මුහුණට වඩා විශාල වුණා.
එබැවින් පළමු වෝල්ට් 2400ක විදුලි සැර වැදෙන අවස්ථාවෙ මෙම උපකරණය ඔහුගේ හිසින් ගැලවී වැටුණ බව වාර්තා වෙනවා ...ඉන් මිනිත්‍තු හතරකට පසු ,දැරියන්ගේ මරණයෙන් 83 වන දිනයේ ඔහු මිය ගිය බව සටහන් තැබුණා..

පසු සිදුවීම්

ජෝජ් චූදිතයෙක් වීමත් සමග ඔහුගේ පියා රැකියාවෙන් ඉවත් කරන අතර ඔවුන්ට නගරය හැර යාමට සිදු වෙනවා..
මරණයෙන් වසර හැටකට පසුව 2004 දී ඔහුගේ නඩුව වෙත නැවත අවධාණයයොමු වන්නේ  ඇමරිකානු ඉතිහාස පර්‍යෙෂකයන් පිරිසකටයි. ඔවුන්ට පෙනී යනවා ඇමරිකානු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් සහතික කෙරුණු , විත්‍තිකරුවෙකුගේ අයිතිවාසිකම් ජෝජ් ට නොලද බවත්, ඔහු සාධරණ නඩුකටයුත්තකට භාජනය නොවුණ බවත්,එවක ජූරිය  නීතිවේදීන් හා විනිසුරුවරයා අසාධාරණව ක්‍රියාකර ඇති බවත් .
මුල් නඩුවෙන් වසර හැත්තෑවකට පසුව 2014 දී සිවිල් අධිකරණයෙදි නැවතත් අයිතිවාසිකම් නඩුවක් ගොනුවන්නේ එවන් පදනමකයි. මේ සදහා සමාජ ක්‍රියාකාරීන්ගේ හා නීතිවෙදීන්ගේ සහාය නොමදව ලැබුණා.. විවිධ සාක්ෂි කරුවන් අධිකරණයට ඉදිරිපත් කෙරුණා.. ජෝජ්ගේ එවක කුඩා සොහොයුරිය කැතරින් පවා අධිකරණයේ සාක්ෂි ලබා දුන්නා..

එම නඩුකටයුත්ත අවසානයේ 2014 දෙසැම්බර් මස 17 දින විනිසුරුවරිය කාමන් මුලන් විසින් ලබාදුන් තීන්දුවේ සටහන් වුණේ ජෝජ් හට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් ලබා දී ඇති අයිතිවාසිකම් ලැබී නොමැති බවත්, ඔහු සාධාරණ නඩුකටයුත්තකට යටත් වී නැති බවත්, විත්තියේ නීතීවේදීන් හා විනිසුරුවරයා නඩුකටයුත්තේදි අසමත් වී ඇතිබවත්, හා අවසාන වශයෙන් කුමක් සිදු වුවත් දහහතර වියැති කෙනෙකුට මරණීය දණ්ඩණය ලබා දීම අතිෂය අමානුෂික ක්‍රියාවක් බවත්, ඔහුගේ ජීවිතය තරාදිය මත තැබූ අවස්ථාවේ එය සාධාරණව කිරා නොබලා ඇති බවත් ය..

එමාගේ සහ බෙටීගේ පවුලේ උදවිය මේ නව තීදුව සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ගේ විරෝධතාවය ප්‍රකාශ කර තිබෙනවා.. 

- The court is adjourned -
අමිල ලක්මාල්