කොළඹ වීදියකදී.....22 - කොම්පැණි වීදිය?

ලංකාවේ පාරවල් හයක් එකට සම්බන්ධ වෙන හන්දියක් හැටියට මම තාම දන්නෙ කොම්පඤ්ඤ වීදිය හන්දිය.ඒ පාරවල් ගැන කිවුවොත් කුමරන් රත්නම් පාර (නිපොන් හෝටලය සහ බෝගස අසල ) , කිවි පාර (එතැනම ) , යුනියන් පෙදෙස (කමර්ෂල් බැංකුව අසල ), සර් ජේම්ස් පීරිස් මාවත (ගංගාරාම පාර ) , ජස්ටිස් අක්බාර් මාවත (ආවේ මරියා දේවස්ථානය අසලින් ස්ටේෂන් එක දෙසට ) සහ වෑකන්ද පාර යන පාරවලුයි. කොම්පඤ්ඤ වීදිය ලංකාවෙ ප්‍රසිද්ධම ස්ථානයක් වුණත් මේ වෙනකොට එහෙම වීදියක් නැත්තෙ නම වෙනස් වෙලා නිසයි. 

කොම්පඤ්ඤ වීදියට නම වැටිච්ච හැටි බලමු.

ඉස්සෙල්ලම , අද කොම්පඤ්ඤ වීදියට ඉංග්‍රීසියෙන් කියන    නම ට හේතු වුණේ බ්‍රිතාන්‍ය සමයේ ජා,ස්වාහිලි ආදී  වහලුන් මෙම ප්‍රදේශයේ පදිංචි කරවා තිබුණ නිසා කියලා අපි දන්නවා. මේ ඒ ගැන පැහැදිලි කිරීමක් නෙමේ.

හන්දියෙ ආවේ මරියා දේවස්ථානය අසල සිට දුම් රිය ස්ථානය දෙසට යන පාරේ (ඉස්සර රයිෆල් වීදිය ) රේල් පාරට එහා පැත්තෙ තමයි ලංකාවට ඉස්සෙල්ලාම අයිස් හදන මැෂිමක් 1863 දි ගෙන්නපු 'කලම්බු අයිස් කම්පැනි' (1866) ඉස්සර තිබුනෙ.

ආතර් වොන් පොස්නර් කියන ජර්මානු ජාතිකයා විසින් ආරම්භ කිරීමට යෙදුන මේකට අදනම් මේකට කියන්නේ 'සිලෝන් කොල්ඩ් ස්ටොර්ස් කම්පැනි' නොහොත් සරලව 'එලිෆන්ට් හවුස් ' එක.සේවකයන් 22ක් ගෙන් තමයි මේ කොම්පැනිය පටං අරන් තියෙන්නේ.ඇංග්ලිකන් පල්ලියේ ප්‍රධාන පූජකවරයෙක් වුණ සහ ප්‍රදේශයේ බලවත් පුද්ගලයෙක් වුණ 'ග්ලෙනී' පූජක තුමාගෙ නිවස තිබුණු (පසුව එතුමා නමින් නම් කල ) ග්ලෙනී වීදියේ ඉඳලා මේ කොම්පැනිය ස්ටේසම කිට්ටුවට වෙනකල් බිමක පැතිරිලා තිබුණා.ආතර් සහ ග්ලෙනී පූජක තුමා මිතුරන් බවත් කියවෙනවා.ආර්තර් වාසය කරලා තියෙන්නෙත් 'ග්ලෙනී හවුස් ' කිට්ටුවම නිවසක කියලා තමයි කියන්නෙ.

ඉතින්  මේ 'අයිස් කොම්පැනිය' ට යන පාර නිසා 'කොම්පැනි වීදිය' කියලා පාරට නම වැටුණා කියන එක ප්‍රසිද්ධ අදහසක්. පස්සෙ කාලෙක කොම්පැනි වීදිය කියන එක කොම්පඤ්ඤ වීදිය වුණාය කියන එක කියනවා.
මීට අමතරව තියෙන තව අදහසක් තමයි මැලේ ජාතිකයන් පදිංචිව සිටි ප්‍රදේශයක් නිසා මේ ප්‍රදේශයට ඒ නම වැටුණා කියන එක. මැලේ වීදිය පටන් ගන්න තැන , මැලේ වීදියටත්, කුමරන් රත්නම් පාරටත් අතර මැදිව තිබේණ අද කවුරුත් ආරක්ෂක සේවා විද්‍යාලයය ලෙස හඳුන්වන ජාතික පාසල තිබෙන ගොඩනැගිල්ල ඉස්සර අයිති වෙලා තිබිලා තියෙන්නෙ 'ලංකා රයිෆල් රෙජිමේන්තුවට'.

එම රෙජිමේන්තුවේ මූලස්ථානය වුණේ මෙම ගොඩනැගිල්ල(1873 අත් හැර දමන තෙක් ) . මෙම රෙජිමේන්තුවේ සේවය කරලා තියෙන්නෙ මැලේ ජාතිකයන්. මෙම මැලේ ජාතිකයන් පදිංචි වෙලා ඉඳලා තියෙන්නේ කොම්පඤ්ඤ වීදිය අහල පහල තියෙන මැලේ වීදිය,ජාවා ලේන්, කිවි පාර වගේ ප්‍රදේශ වල. 'කැම්පොං' කියන්නේ ඉන්දුනීසියාව,මැලේසියාව,සිංගප්පූරුව,කාම්බෝජය,බෲනායි වගේ රටවල් වල ගම්මානයක් හඳුන්වන්න යොදන නමක්.මැලේසියාවේ සහ සිංගප්පූරුවේ මුඩුක්කු වැනි ජනාවාස හඳුන්වන්නත් කැම්පොං යන්නම යෙදෙනවා. ඉතිං මෙහෙම මැලේ වරු පදිංචි වෙලා හිටිය ප්‍රදේශයට ඔවුන්     කියලා පාවිච්චි කරලා තියෙනවා(යනු බැරැක්කය හා සමාන වචනයක් ).මේ කැම්පොං කියන නම 'කොම්පඤ්ඤ ' කියලා සිංහල හුරුවට පාවිච්චි කරන්න යෙදුනා කියලත් අදහසක් තියෙනවා.

මොන හේතුවක් උඩ මේ ප්‍රදේශයට නම වැටුණත් "කොම්පඤ්ඤවීදිය" කියලා එක පාරක් අපිට දකින්න ලැබෙන්නෙ නෑ.ඒ වෙනුවට තියෙන්නෙ ලොකු ප්‍රදේශයක්.ඒකත් විශේෂත්වයක් තමයි.මොකද සාමාන්‍යයෙන් වීදිය කියන්නේ පාරකට නිසා. අද වෙනකොට නම් කොම්පඤ්ඤ වීදිය ප්‍රදේශය සිඝ්‍රයෙන් දියුණු වෙමින් පවතිනවා වගේම පැරණි යුගයේ සළකුණු එකින් එක අයින් කෙරෙමින් තිබෙනවා.දැනට පැරණි යුගයේ මතක වලින් කොම්පඤ්ඤ වීදියේ ඉතුරු වෙලා තියෙන්නෙ සොයිසා ගොඩනැගිලි ත්

වික්ටෝරියානු ක්‍රමයට ඉදි වුණ අලංකාර  කොම්පඤ්ඤ වීදිය ස්ටේසමත් ,ආරක්ෂක සේවා විද්‍යාල ගොඩනැගිල්ලත් විතරයි. 

ඒවයිනුත් සොයිසා ගොඩනැගිලි අබලන් තත්ත්වයේ තිබෙණ නිසා කොයි වෙලේ ඉවත් කරයිද කියන්න අමාරුයි.
ඒ නිසා මෙම පැරණි ගොඩනැගිලි බලා ගන්න ඕනෙ නම් දැන්ම එක කරන එක හොඳයි.

කොළඹ වීදියකදී නැවත හමු වෙමු.

අමිල ලක්මාල්.
 

කොම්පඤ්ඤ වීදිය අහල පහල දේවල් ගැන මීට කලින් ලියපු ලිපි කිහිපයක ලිංක් පල කරමි.


බේරේ

https://thearchive123.blogspot.com/2017/11/03.html

සංවර්ධනය මැද හුදකලාව

https://thearchive123.blogspot.com/2018/03/07.html

කුඹුකේ ලිඳ ලඟදී

https://thearchive123.blogspot.com/2017/11/04.html 

කොළඹ කොටුව 

https://thearchive123.blogspot.com/2018/10/14.html